Blu-ray Disc (BD) Nedir?

Veri depolama ve taşıma son zamanların en büyük sorunu. Gün geçtikçe veri miktarı artıyor ve aynı oranda artan veriler hafızalara sığmıyor. Artık dosyalar sadece metin tabanlı da değil. Günlük hayatımızda video, resim, ses dosyaları vazgeçilmez durumda ayrıca kaliteleri de artmakta.

Daha kaliteli dosya daha fazla tanımlama bilgisi demek. Daha fazla tanımlama bilgisi de daha fazla boyut demek. Büyük boyutlu dosyalar önceden CD'lerle kolayca taşınabilirken artık yüksek kalitede bir film zevki için DVD'ler yeterli değil.

DVD'ler veri taşıma kapasitesi ile herkesin gözdesi durumunda. Bir anda 4.5 GB veriyi yedekleyebilmek büyük avantaj. Ama artık bu teknoloji de yeterli değil. Zira Şu anda elle tutulur büyüklükte bir sabitdisk 40-60 GB dolaylarında. Bunun ortalama 10 GB'lık kısmının sistem ve program dosyalarından oluştuğunu varsayarsak devamlı dolan sabit disklerimizin boşaltılması için DVD'ler yetersiz gelmekte.

Ve bu aşamada imdadımıza Blu-ray diskler yetişiyor. Tek katmanda 25 GB (çift katmanda 50 GB) veri saklama özelliğiyle Blu-ray diskler yeni gözdemiz olacaklar. Peki nedir bu Blu-ray diskler? Neden bu kadar yüksek bir kapasiteye sahipler? Ne kadar zamanda yaygınlaşacaklar?

"Blu-ray" Nedir?

"Blu-ray", birçok teknoloji ve eğlence sektörü liderlerinin bir araya gelerek oluşturduğu topluluğun geliştirmek ve yeni jenerasyon optik medyaları belirlemek için yürüttükleri projedir. Blu-ray teknolojisinin tüm işlerinden Blu-ray Disc Association (BDA, Blu-rak Disk Topluluğu) sorumlu. Blu-ray gelişimine ortak olan firmalardan bazıları Apple, Dell, HP, JVC, LG, Panasonic, Pioneer, Philips, Samsung, Sony ve TDK olarak sıralanabilir. Blu-ray ayrıca Warner Bros, MGM, Sony Pictures, Fox gibi bir çok film ve medya devini de arkasına almış durumda.

İlk bakışta Blu-ray ismi garip kaçıyor. Blu-ray tam manasıyla mavi lazer demek. Aslında İngilizce doğru telaffuzu "Blue Ray" fakat günlük hayatta kullanılan söz öbeklerine patent verilmediğinden bu form seçilmiş. Dolayısıyla "Blu-ray" olan "Blue Ray" den söz edilirken mutlaka "Blu-ray" diye yazılmalıdır. Yani "Blue-ray", "Blu-Ray" gibi yazımlar yanlıştır. Blu-ray kullanarak üzerinde işlem yapılan medyanın ismi Blu-ray Disc'tir. Blu-ray Disc'in kısaltılmışı da BD'dir.

BD'lerin kapasite avantaşı iki şekilde sağlanmış. Birincisi dalga boyu kırmızı lazerden daha küçük olan mavi lazer kullanımı. İkincisi ise odaklama becerisi diyebileceğimiz "Numerical Aperture (NA)", yani Numerik Darlık. Mavi lazer kullanan tek yeni teknoloji BD'ler değil, bunun yanında Yüksek Çözünürlüklü DVD, High Definition DVD yani HD-DVD'ler de var. Teknik olarak DVD'lerle aynı olan HD-DVD'lerin tek artısı kırmızı lazer yerine mavi lazer kullanmaları. Blue-ray Disklerin farkı odaklama becerileriyle ortaya çıkıyor. Bu kısım biraz daha teknik bir detay ve ileride daha ayrıntılı değineceğim. Blu-ray teknolojisinde DVD'lerde bulunan 0.65 odaklama becerisi 0.85 e çıkmış. Daha iyi odaklayan lazer kafası daha ince detaylara inmiş ve bu avantaj kapasiteye olumlu yansımış. Tüm bunların yanında bir çok ek metodlar da kullanılarak 25 GB gibi bir kapasiteye ulaşılmış.

Şimdi biraz daha teknik detaylara girelim. BD' teknolojisinin arka planında neler olduğunu görelim.

Teknik Özellikler

CD, DVD ve BD'lerin kapasite standartları sırasıyla 1982, 1996 ve 2002'de belirlendi. Standardı belirlerken en önemli değer olan kapasite CD'de 74 dakika çift kanal ses yani 800 MB iken, DVD'lerde bu değer 2 saat 50 dakikalık standart çözünürlükte ve MPEG-2 sıkıştırmalı film olarak belirlendi. Bu özelliklerdeki bir film resim kalitesine bağlı olarak 4.7 GB'a çıkabilir. Blu-ray Diskler ilk etapta iki saatten daha fazla HDTV (Yüksek Çözünürlükte Televizyon) yayınının kaydedilebileceği bir büyüklük düşünüldü. Bu da 22 GB'dan daha fazla bir disk alanı demek. Bu kapasiteye ulaşmak için gerekli ilk teknoloji Blu-ray'in de temelini oluşturan mavi lazer teknolojisidir.

Görülebilir ışığın dalgaboyu 400nm'den 700nm'ye kadardır. Dalgaboyu 400nm'den az olan ışık morötesi (Ultra Vilolet, UV), aynı şekilde dalgaboyu 700nm den büyük olan ışık kızılötesi (Infra Red, IR) olarak adlandırılır. Dalgaboyu küçüldükçe ışığın taşıdığı enerji miktarı artar. Örneğin en düşük dalgaboylu ışık olan Gama ışınları radyoaktif enerji taşır. Görülebilir ışıklardan en yüksek enerjiye sahip renk mordur dolayısıyla Blu-ray sürücüleri DVD sürücülerden daha fazla enerji tüketecekler.

CD'lerde kızıl ötesi, DVD'lerde kırmızı lazer kullanıldı. Bu gelişim HD-DVD ve BD'lerle mavi lazere doğru ilerledi. Blu-ray'in kullandığı lazerin 405nm dalgaboyu ile okuma alanından büyük oranda tasarruf edildi. Yani mavi lazerin kullanılması ile lazerin disk üzerinde okuduğu alan küçüldü dolayısıyla birim alana daha fazla iz yerleştirildi.

CD, DVD ve BD'lerin iz büyüklükleri ve lazerin okumak için taradığı alanlar.

Ayrıca yüzey kalınlığı azaltılarak okuma hataları da büyük oranda giderildi. CD'lerde yüzey kalınlığı 1.2mm'ydi. Lenslerin odaklama becerisi ise 0.45 olarak ayarlanmıştı. DVD'lerde 0.6mm yüzey kalınlığı ile odaklama becerisi 0.60 olarak belirlenmişti. Bu iki format arasındaki uyum sorunu özel bir odaklama lensi kullanılarak aşılmıştı. Bu lens 780nm (kızıl ötesi) ışını 0.45 NA değeri olan kısımdan 650nm (kırmızı) ışını 0.60 NA değeri olan kısımdan geçiriyordu.

Yüzey kalınlığı korunarak sadece mavi lazere geçilmesi HD-DVD formatını oluşturdu. Temelde DVD ile HD-DVD arasındaki tek fark kullanılan lazerin rengiydi. Fakat bu değişiklik DVD'lerin kapasitesini sadece 15 GB'ta çıkardı. Sonuç olarak yüzey kalınlığı azaltılmalı ve lensin odaklama becerisi yükseltilmeliydi. Çünkü sadece odaklama becerisinin artması kalın yüzeylerde daha fazla okuma hatasına sebep oluyordu. Geriye uyumluluk açısından yeni bir teknoloji gerekliydi. Bu amaçla CD ve DVD'le arasındaki uyumu sağlamak için kullanılan lense benzer bir lens Blu-ray sürücülerde de kullanılarak DVD'lerle uyum sağlandı.

BD'lerin yüzey kalınlığı 0.1mm olarak ayarlanmış durumda. Bu şekilde odaklama becerisi 0.85 olan bir lens ile daha küçük izler okunabilmekte ve hedeflenen disk kapasitesi olan 22GB üzerine 3GB daha eklenerek 25GB gibi bir değere ulaşılmakta.

0.1mm koruma kaplamasını güçlendirmek için 0.02mm'lik sert bir katman uygulanıyor. Böylece koruyucu kartuşlara gerek kalmıyor.

Tabii ki bu kalınlık disklerin korunması için yeterli değil. Yani çizilmesi kolay olan DVD'lerden daha hassas BD'ler. Öyleki ilk etapta BD'ler koruyucu bir kartuş içinde çıktılar (en azından prototipleri). Fakat şu anda 0.1mm'nin 0.02mm'si sertleştirilmiş bir katmanla boyanıyor. Bu teknik DVD'lerde de kullanılmıştı. Sonuç olarak daha sağlam ve kartuşa gerek kalmadan işlem yapılabilen medyalar üretilmiş oldu. Şu anda üretilen BD'lerin hepsi kartuş olmadan kullanılıyor. Kartuş sadece çok özel zorlu koşullarda , gerekirse kullanılabilecek bir opsiyon durumunda.

0.1mm koruma katmanının yetersizliği nedeniyle ilk etapta BD'ler ek bir koruma kartuşu ile sağlama alınıyorlardı.

Sanırım BD'lerin tek katmanda 25 GB'a ulaşan kapasitesinin sırlarını yeterince açıkladık. Şimdi de hali hazırda bulunan BD türlerini açıklayalım.

BD Medyalar

BD medyaların türleri tahmin edebileceğiniz gibi BD-ROM, Blu-ray Disc Read Only Memory, yani sadece okunabilen BD; BD-R, Blu-ray Disc Recodable, kaydedilebilen BD medyası; ayrıca BD-RE, Blu-ray Disc Rewritable, yeniden yazılabilen BD medya. Aslında bu türlerin çıkış sırası böyle değil. Önce DVD'lerde yaşanan kaydedilen DVD medya farkılıklarındaki sorunun yaşanmaması için önce BD-RE'ler üretildi sonra sırasıyla BD-Rom ve BR-R medyalar geliştirildi.

Bunların yanında disk yüzeyine uygulanan altın ve silikon bazlı iki katman ile seçici geçirgen yüzeyler oluşturularak üretilmiş hibrit (melez) medyalarda firmaların ürün yelpazesine eklendi. Bu yüzey ile çift katman DVD ile tek katman BD'ler birleştirilmiş. Bu teknoloj sadece deneme amaçlı. Aslında BD-RE'ler ile çift katman DVD-R fiyatları arasında fark yoksa güzel bir yöntem olabilir. Zira bu medyaların DVD olan kısmı kullanıldığında BD özelliği, BD olan kısmı kullanıldığında DVD özelliği kayboluyor. Bu tip medyalarının uygulanam özelliğinin arkasaında koruyucu katman kalınlığı yatıyor. 0.1mm'den sonra BD katmanı onun da arkasından DVD katmanları yerleştiriliyor. Aslında aynı mantıkla BD, DVD ve CD ortamları aynı diskte toplanabilir ama bu tip bir çalışma oldukça gereksiz olur.

Aynı disk üzerine hem BD hem de DVD katmanları koymak mümkün.

Şu anda BD üretimi yapan şirketler oldukça fazla bunlardan bazıları TDK, Maxwell, JVC, LG, Panasonic, Philips ve tabii ki Sony. Ayrıca BD okuyabilen ürünler de çeşitlilik gösteriyor. Evinizde BD filmleri izleyebilmeniz için LG, Panasonic, Mitsubishi, Sony, Philips, Samsung, Pioneer gibi firmalar BD oynatıcılarını üretmiş durumdalar. Bunların yanında aynı firmaların BD kaydedicileri, ve bu firmalara ek olarak Benq, HP gibi firmalarında BD sürücüleri bulunmakta.

Ek olarak Blu-ray teknolojisinin hedefi olan yüksek çözünürlüklü filmler de ufukta görünüyor. Büyük film şirketleri popüler filmlerin BD versiyonlarını çıkaracaklarını duyurdular; bu filmlerin tam listesine http://www.blu-ray.com/movies/ adresinden erişebilirsiniz. Adreste belirtildiği gibi şu anki TV'ler ve DVD'ler standart çözünürlüğü (SD, Standard Definition) kullanıyorlar. Yeni nesil TV'ler (HDTV) ve BD'ler yüksek çözünürlüklü video standardını kullanıyorlar. Bu standart daha fazla tanımlama bilgisi ve daha fazla veri büyüklüğü isteyecekler. Bu da BD'lerin üretilme amacını oluşturuyor.

HDTV için birkaç şeyi belirtmekte fayda var. HDTV yayınları şu anda ABD ve Asya'da yapılmakta. Avrupa'da deneme yayınları yapılıyor. Yani Türkiye'de bu teknoloji yok.

Blu-ray wins HD War

The future of high-def DVDs became a lot clearer Tuesday after Toshiba said that by March it will stop making players for its HD DVD format, leaving Sony’s Blu-ray as the champion of the three-year format war.

But while that eliminates a big source of confusion for some consumers, others will still struggle to see how the change benefits them.

Universal and Paramount, which supported HD DVD, may have the hardest time. Their disc orders likely would come behind those of Blu-ray supporters Disney, Fox, Lionsgate, Sony and Warner Bros.

Warner’s decision last month to stop offering HD DVD led Best Buy, Netflix and Wal-Mart to follow suit, effectively making it unviable.

It wasn’t consumers who chose Blu-ray over HD DVD. It was the industry.

Toshiba said it might try to offer high-def videos without discs, for example on flash memory and wireless technologies.

Meanwhile, “A lot of consumers are still satisfied with their current DVD player and plan to continue using it until it breaks,” says Ross Rubin, director of industry analysis for The NPD Group.

That’s one reason Blu-ray backers and retailers are weighing deals to help HD DVD buyers switch.

You don’t want consumers to feel like they were burned by making the wrong choice, I’d expect to see some programs announced.

Blu-ray cihazlar

Önceden sadece Japonyada satışı yapılan Blu-ray cihazlar, Amerika Birleşik Devletleri’nde de 2006 yılının başlangıcında satışa sunuldu. Ürünlerin Avrupa kıtasındaki satışı ise ABD’den kısa bir süre sonra başlamıştır. Şu an ülkemizde de Blu-ray oynatabilen ve kayıt yapabilen cihazları ve bilgisayar sürücülerini satın almak mümkündür.

Bunun yanında, Sony yeni kuşak oyun konsolu olan PlayStation 3 de blu-ray'i oynatabilmektedir. Blu-ray'in yaygınlaşma evresini geçirmekte şüphesiz PlayStation 3'ün satış rakamları, popülaritesi ve şu anki blu-ray oynatıcılara, sürücülere nazaran nispeten daha uygun ücretli olması dünya üzerinde birçok son kullanıcının blu-ray'le olan ilk tanışmasının PlayStation 3 aracılığıyla olması görüşünü ortaya koymaktadır.

Blu-ray hangi ses ve görüntü codeclerini destekleyecek?

Blu-ray Disc birliğinin (BDA) hem görüntü codecleri hem de ses codecleri konusundaki son kararları henüz netleşmesede belirli temel codecler duyulmaya başlandı. Daha önce FRExt olarak anılan MPEG-4 AVC High Profile ve Microsoft’un WMV9 tabanlı önerilen SMPTE standardı VC-1 görüntü codecleri mutlaka desteklenecek. Ses codecleri konusunda ise henüz hiçbir şey kesinleşmiş değil ancak yeni codeclerin şu anda kullanılanlardan belirgin bir şekilde ayrılacak seviyede daha kaliteli olması konusunda çalışılıyor.

Neden Blu-ray ismi?

Neden Blu-ray ismi?

Blu-ray, ismini veri yazıp okumak için kullandığı mavi-mor ( Blue-Violet ) lazer ışınının “Blue”su ile optik ışının “ray”inin birleşmesinden alıyor. Blu-ray yazımındaki “e” harfinin eksikliği Blu-ray disk birliğinin bu adı kayıtlı bir ticari marka olarak kaydettirebilmeleri için bilerek yaptıkları bir oynama.


Hangi Blu-ray biçimleri planlanmakta?

Blu-ray’ in çok geniş bir biçim yelpazesi planlanmakta. Aşağıda bu biçimlerden başlıcaları yer almaktadır.

BD-ROM Yazılımlar, oyunlar ve film dağıtımları için sadece okunabilir ( Read-Only ) biçim.
BD-R Görüntü kaydı ve bilgisayarda veri depolamak için kaydedilebilir ( Recordable ) biçim.
BD-RE Görüntü kaydı ve bilgisayarda veri depolamak için yeniden yazılabilir ( Rewritable ) biçim.
==Blu-ray disklere ne kadar hızlı veri yazılıp

Blu-ray Disc tanımlamalarına göre 1x hız 36 Mbps olarak tanımlanmıştır. Ancak BD-ROM biçimindeki filmler en az 54 Mbps veri hızına ihtiyaç duyacaklardır, ilk nesil Blu-ray cihazların 2x ile piyasaya sürülmüştür( 72 Mbps ). Blu-ray disklerde uygulanmakta olan daha büyük “Sayısal açıklık (Numerical aperture-NA)” değerinin bir sonucu olarak daha yüksek hızlarda olasıdır. Sayısal açıklık değerinin büyük olması Blu-ray’ in kayıt için daha az güç harcamasına, DVD ve HD-DVD ile aynı veri hızına ulaşması için bu disklerden daha düşük dönme hızlarına gereksinim duymasını sağlamaktadır. Geçenlerde birçok internet sitesinde özellikle yeni satışa sunulan 56x CD-ROM sürücülerin bazılarında, CD’lerin 30000 devir/dak. bulan yüksek dönme hızlarında fiziksel olarak dayanmadığı ve CD-ROM içinde parçalandığı yönünde haberler yer almıştı, dolayısıyla yüksek dönme hızları kullanılan CD malzemeleri için de bir fiziksel sınır bulunmakta. Oysa Blu-ray’ de kullanılan sayısal açıklık değeri ile örneğin 10000 dev/dak. lık bir dönme hızı için Blu-ray 12x yani yaklaşık 450 Mbps’lık gibi bir hıza ulaşabilmekte. Bu sebepten dolayı BDA 8x’ e kadar bir hız planlamakta.

Blu-ray

Blu-ray Disc (BD) olarak da bilinen yeni nesil optik disk formatıdır. Aralarında Apple, Dell, Hitachi, HP, JVC, LG, Mitsubishi, Panasonic, Pioneer, Philips, Samsung, Sharp, Sony, TDK ve Thomson’ın da bulunduğu dünyanın önde gelen üreticilerinin Blu-ray Disc birliği (Blu-ray Disc Association - BDA) adı altında geliştirdikleri yeni format özellikle yeni nesil yüksek çözünürlüklü (HD) videoların tek bir diskte saklanabilmesinde yardımcı olurken aynı zamanda çok büyük miktarda veri depolamaya da yardımcı oluyor. Tek tabakalı bir Blu-ray disk 25 GB’lık kapasitesi ile iki saatten fazla HDTV kalitesinde görüntü veya onüç saat civarında standart çözünürlüklü görüntü saklayabiliyor. Çift tabakalı biçimi ise 50 GB veri depolama kapasitesine sahip. Blu-ray ileride kolayca genişletilebilsin diye ayrıca çoklu-katman desteği de barındırıyor, herbir katmanda 25 GB veri ile ileride veri kapatisesi 100-200 GB seviyelerinde olabilmesi planlanmaktadır.

Fiziksel Büyüklük Tek katman kapasitesi Çift katman kapasitesi
12 cm, tek katman 25 GB (23,3 GiB) 50 GB (46,6 GiB)
12 cm, çift katman 27 GB (46,6 GiB) 54 GB (93,2 GiB)
8 cm, tek katman 7,8 GB (7,3 GiB) 15,6 GB (14,5 GiB)
8 cm, çift katman 15,6 GB (14,5 GiB) 31,2 GB (29 GiB)

Daha öncede 100GB'lık ilk blu-ray medya prototipini gösteren TDK, 31 Ağustos 2006'da katman başına sınır olarak kabul edilen 25GB veri kapasitesini 33,3 GB'a çıkartarak, 6 katmanlı 200 GB'lık blu-ray medya yaptığını duyurdu.

Halihazırda kullanılmakta olan DVD gibi optik disk teknolojileri veri yazmak ve okumak için kırmızı lazer kullanırken, yeni format mavi-menekşe lazer kullanmakta. Blu-ray ürünler farklı lazer tipleri kullanılmasına rağmen, BD/DVD/CD uyumlu optik okuyucusu yardımıyla CD ve DVD’leride oynatabilmektedir. 405 nm’ lik mavi-menekşe lazerin dalga boyu, 650 nm dalga boyuna sahip kırmızı lazerden daha kısadır.Bu da daha lazer ışınının çok daha hassas bir şekilde odaklanmasını mümkün kılmakta ve dolayısıyla veriler daha sık olarak daha az bir alanda depolanabilmektedir. Sayısal açıklığın 0,85 olarak değiştirilmesi ile de sonuçta kullanılmakta olan CD'ler veya DVD’ler ile aynı boyuttaki bir Blu-ray disk 50 GB’a kadar veri depolayabilmektedir.

HDTV’nin hızlı yükselişi ile birlikte tüketicilerin yüksek çözünürlüklü görüntüleri kaydetme istekleride artmıştır ve Blu-ray disklerin tasarımı bu düşünce ile ortaya çıkmıştır. Blu-ray dijital yayıncılık tarafından kullanılan MPEG-2 TS formatının doğrudan kaydını desteklemekte ve bu Blu-ray’i dijital televizyonların küresel standartları ile uyumlu kılmaktadır. Bunun anlamı HDTV yayınlar herhangi bir veri kaybı olmaksızın veya fazladan işleme gerek duyulmaksızın doğrudan disklere kaydedilebilmektedir. Artan veri kapasitesi ile birlikte Blu-ray 36 Mbps veri iletim hızını kullanmaktadır. Bu hız HDTV’nin asıl resim kalitesini koruyarak kaydedilmesi ve seyredilmesi için gerekenden bile fazladır. Ayrıca optik disklerin rastgele erişim özellikler kullanılarak, yüksek çözünürlüklü bir görüntü kaydedilirken aynı disk üzerinde başka bir görüntünün izlenmeside mümkün olmaktadır.

Önümüzdeki yıllarda HDTV’ye geçiş ile birlikte Blu-ray cihazların VCR ve DVD kaydedicilerin yerini alması beklenmektedir. Bu format aynı zamanda gelecekte bilgisayarlardaki veri depolama ve yüksek çözünürlüklü filmler için standart olacak gibi duruyor.

CD ÖZELLİKLERİ

Bir kere yazabilen CD-R

Bir kere yazılabilen CD-R'lerde ise veri değiştirilebilir. Burada veri kısmı "dye" adi verilen organik renkli bir maddeden oluşuyor. Bu madde CD'nin de rengini belirtiyor. Bu madde çoğunlukla yeşil, mavi, ya da altın rengindedir. CD yazıcı, veriyi lazer ısınlarıyla yazıyor ve bu işlem sırasında 300 celsius'luk bir isiyla isin renkli yüzeye düşüyor, bu sayede bu kısımda bir derinleşme gerçekleşiyor, yani bir Pit oluşuyor. Pit'lerin oluşması Land'lerin oluşması anlamına da geleceği için böylece veriler CD yüzeyine yazılmış oluyor.

Tekrar yazabilen CD-RW


Bir kere yazılabilen CD-R'lere göre bu teknoloji CD-RW'lere veriyi yazıyor ve siliyor. CD-R'de olduğu gibi bunda da metal yansıtıcı bir yüzey üzerinde renkli bir kısım bulunmakta. Bu yüzeyde de veri kodlanmış halde saklanıyor. CD-RW'deki renkli kısım iki farklı tipi bir arada bulundurabiliyor: Kristallin ve Amorph. Kimyacılar kristalleşmeden katılaşan sıvılara amorph adini veriyorlar. Örneğin, Cam. Renkli tabakadaki amorph kısımları isini yansıtmadan geçirir. Geçen isik ancak metal kisimdan yansıyarak geri döner. Kristallin kısımlar ise lazer veriyi okurken yansıtır. Kristallin ve amorph iki farklı yansıtıcı yüzey oluşturur ve bu sayede dijital veriler birleştirilir. CD-RW'nin yazılması sırasında yazıcı renkli yüzeye yoğun lazer ışınları yollamaktadır. Bu esnada isi 500 celsius'u bulabilir. Bu işlemden hemen sonra renkli madde hemen soğumakta ve amorph bir duruma gelmektedir.

CD-R'daki gibi CD'yi eski haline döndürmek mümkün.

Amorph bölgeler 200 celsiusa kadar tekrar ısıtıldığında daha yavaş soğuyarak kristalleşiyor ve veri siliniyor. Ve CD-RW tekrar yazılmaya el verisli hale geliyor. Bu silme işlemi sırasında CD'nin sarmal kalıbı da yok olmasın diye üreticiler şeffaf olan yüzeye bir de sarmal kalıbı basıyor ve bu sayede tekrar ayni sekilde CD'ye veri yazmak mümkün oluyor.

CD'lerde renk ve performansa dikkat


Çoğu CD 650MB kapasiteye sahiptir. Ancak bu değer günümüz ihtiyaçları göz önüne alınırsa artık büyük bir kapasite değil. Bazı diskler 655 hatta 700MB kapasiteye sahip olabilir. Bunların arasındaki fark sarmalların arasındaki açıklıktır. Üreticiler bu sarmalların arasındaki boşluğu daraltarak daha fazla sarmalı disk yüzeyine ekleyebiliyorlar. Yeni mevcut sürücülerin genellikle bu yeni CD'lerle bir sorunu olmuyor ancak eski sürücüler problem yaratabilir. CD-RW'lerde ise üzerinde yazan hiza dikkat etmelisiniz. Yazıcınızı destekleyen hızlardaki CD'leri almalısınız. Daha ayrıntılı bilgiyi CD'nin paketinin üzerinde bulabilirsiniz. Ayrıca CD'lerdeki renk farkları da kalitede rol oynar. Mavi ya da yeşil renkteki CD'ler ucuzdur ancak daha az dayanır (10 sene kadar). Ayrıca bu CD'lere Audio kayıt ettiğinizde bazı müzik setleri bunları okumakta zorlanabilir. Bu yüzden biraz daha pahalı olan ancak daha fazla dayanan (100 sene kadar) yeşil sari parlayan altın rengindeki CD'leri tercih edebilirsiniz.

CD YAZMAYA BAŞLAYALIM



Öncelikle sizlere yazımızda kullanacağımız birtakım kısaltmaları öğrenerek başlayalım yazımıza başlayalım.

CD-Recordable (CD-R): Kaydedilebilir CD demektir. Standart olarak 650MB veri ya da 74 dakika ses barındırabilir. Sarı, yeşil, mavi gibi renklerde olur.
CD-ReWritable (CD-RW): Yeniden yazılabilir CD demektir, bu medyalara defalarca kayıt yapılabilir, format çekilip yeniden yazılabilir, bu sebepten ötürü yeniden yazılabilir CD ismi verilir. 650MB veri ya da 74 dakika ses barındırabilir. Koyu gümüş renginde olur.
CD-Recorder: CD yazımı olayının baş kahramanı, yani CD'yi yakan ya da yazan alet. Recorder diye tabir edilen bu aletler sadece CD-R'lara yazabilir, CD-RW'lara yazma kabiliyeti ve istidadı yoktur.
CD-Writer: Hemen üstte bahsettiğimiz CD yazıcı canavarının kardeşi ya da büyük abisi denebilir, bunlar CD-R'ların yanında CD-RW medyalara da yazabilir; çok kabiliyetlidirler, bu kabiliyetleri fiyatlarına da akseder bittabi ki.
Session: CD yazma oturumu demektir. İster CD-R isterse de CD-RW medyaya yazılmış olsun fark etmez, bir yazım seansı bu adla çağırılır.
CD-DA: Compact Disc Digital Audio'nun kısaltılmasıdır yani bildiğimiz Müzik CD'si. Genelde Stereo, 16bit, 44.1KHz frekansa sahiptirler ve kulağın duyabileceği en kaliteli müzikten 74 dakika barındırabilirler.
CD-ROM Digital Data: Standart data (veri) CD'si demektir. İçerisinde 650MB data saklanabilir. İki çeşidi vardır Mode1 ve Mode2. Mode1 içerisinde hata düzeltme kodları da içerir, standart bir moddur. Mode2 ise içerisinde hata düzeltme kodlarını içermez, genellikle sıkıştırılmış ses, video veya grafik dataları içerir.
CD-ROM XA: CD ROM Extra Architecture kelimelerini kısaltılmışıdır. Mode1 ve Mode2 standartları birleştirilerek yeni bir standart olarak karşımıza çıkmıştır. Data, ses, sıkıştrılımış ses, video, grafik ve diğer türlerdeki dataları içerebilir.
CD-I: CD Interactive kelimelerinin kısaltılmışıdır. TV'ye bağlanan CD-I Player'lar için icad edilmiş bir formattır.

VCD: Video CD yani piyasada çokça miktarda, hatta o kadar ki neredeyse her köşede bulanabilen film CD'lerinin formatı. MPEG sıkıştırma yöntemiyle sıkıştırılmış 74 dakika video barındırabilir.

Photo CD: Fotoğraf görüntülerini saklamak için kullanılan bir formattır. TV'ye bağlanan CD-I sürücülerle, içerisindeki fotoğrafları TV ekranında izlemek için icad edilmiştir.
DAO: Disk At Once kısaltmasıdır. CD-R'ı ya da CD-RW'yi bir kerede yazmak demektir. TAO: Track At Once kısaltmasıdır. CD-R'ı ya da CD-RW'yi birkaç oturumda (session) yazma işlemi için kullanılır.
DAE: Digital Audio Extraction kısaltılmışı. Müzik CD'lerini WAV formatında hard diske kayıt işlemi bununla adlandırılır.
Session At Once: Müzik parçalarını ve dataları aynı CD'ye koymak istediğinizde yardımınıza koşan bir formattır. Kısaca DAO'nun farklı bir şeklidir. Bu metodda önce müzik parçaları tek bir seferde yazılır yazma işlemi kısa bir süre için durur ama disk kapatılmaz, hemen akabinde data yazılır ve disk ondan sonra sonlandırılır.
ISO-9660: Bir CD yazma standardıdır. Bu formatta dosya isimleri ancak 8+3 karakter uzunluğunda olabilir.
Joliet: ISO-9660 standardının geliştirilmişidir. Uzun dosya isimleri kullanma ihtiyacından dolayı türetilmiştir. Bu formatta dosya isimleri 64 karakter uzunluğunda olabilir.
MultiRead: OSTA'nın (Optical Storage Technology Association) CD-R ve CD-RW medyalar üzerindeki müzik ve data için belirlemiş olduğu bir standarttır.
Multisession: Bir CD-R ya da CD-RW medya üzerine birden fazla kez yazma metodudur.
Multivolume: Bir CD-R ya da CD-RW medya üzerine birden fazla oturum (session) yapıldığında bazen bu sessionlar birbiriyle bağlantılandırılmaz. Bu metoda verilen addır.

Packet Writing: CD-R ve CD-RW medyalara yazmak için kullanılan birden fazla yazma mantığına dayalı, CD medyayı sabit disk gibi kullanmaya yarayan metoda verilen ad. Bu metodda CD'ye sanki bir hard diskmiş gibi davranılabilir, istenilen bir anda birşey yazılabilir, silinebilir, tümden format atılabilir vs.
UDF: Universal Disc Format tabirinin kısaltılmışıdır. Packet Writing yöntemi ile yazılan CD-RW'lerin normal CD-ROM okuyucularda okunabilmesi için geliştirilmiştir.
Red Book: Bir tür kategorilendirme ya da kısaltma diyebiliriz CD-DA'yı ifade eder.
Yellow Book: CD-ROM, ISO9660/High Sierra, CD-ROM XA
Green Book: CD-I
Orange Book: CD-R, CD-RW, Manyeto Optik (MO) diskler
White Book: Photo CD, Video CD ve çeşitleri

YAZILABİLİR MEDYALAR (CD-R, CD-RW)


CD-R ve CD-RW olmak üzere iki çeşittir.

CD-R, CD-Recordable tabirinin kısaltılmışıdır. Yazılabilir kompak disk demektir. Üzerine 74 dakika ses veya 650MB data kayıt yapılabilir. 80 dakika tek sefer diyoruz ama, multisession olarak da tek sefer yazılabilir. Kısaca silinip defalarca yazılamaz.

CD-RW, CD-ReWritable tabirinin kısaltılmışıdır. Yeniden yazılabilir kompakt disk demektir, aslında buna silinebilir kompakt disk desek daha doğru olur. Yüzlerce defa silinip tekrar yazılabilir. Aynen CD-R gibi muamele görebildiği gibi, aynı zamanda Packet Writing yöntemiyle bir sabit diskmiş gibi de davranabilir.

CD YAZICILAR (CD-WRITER, CD-RECORDER)


CD yazıcılar standart CD sürücülerden farklıdır. Özel bir laser ışını üretebildikleri için CD yazabilir ve tabiiki okuyabilirler. Günümüzde özellikleri 4x4x16 şeklinde ya da 4x8 şeklinde ifade edilir. 4x4x16 şeklindeki ifade o yazıcının 4 hızlı CD-R yazma, 4 hızlı CD-RW yazma ve 16 hızlı okuma özelliklerine sahip olduğuna delalet eder. 4x8x şeklinde özellikleri belirtilmiş bir yazıcının hemen CD-RW disklere yazamadığını anlarız ve 4 hızlı CD-R yazma ve 8 hızlı okuma özelliği olduğunu anlarız. Recorder ve Writer diye iki çeşidi vardır.

Recorder, sadece CD-R medyalara yazabilir, tüm formatları destekler tek eksiği CD-RW diskleri kullanamamasıdır. Writer, (ya da ReWriter) ise Recorder'ın tüm özelliklerini taşımakla birlikte ekstradan CD-RW medyalara yazabilme ve silebilme özelliğini taşır. Peki ne işimize yarar bu CD-RW yazma özelliği; Recorder işimizi nasıl olsa görmüyor mu, ne gerek var? CD-RW diskiniz varsa bunu (Adaptec Direct CD ya da muadili bir yazılımla) bir hard diskmiş gibi kullanabilirsiniz. Hatta bunu network (ağ) üzerinden share edip (paylaştırıp) başkalarının da yazmasına izin verebilirsiniz.

CD YAZMA METODLARI (ya da Yazılabilir CD Formatları)


Data CD - Audio CD - Video CD - Multisession CD - Bootable CD - Packet Writing

CD YAZMA PROGRAMLARI


Adaptec Easy CD Creator, Deluxe - Adaptec Direct CD - CeQuadrat ToGo - Gear

Nero Burning ROM - Adaptec UDF Installer - Clone Cd


ADAPTEC EASY CD CREATOR ve ADAPTEC EASY CD CREATOR DELUXE

Adaptec firmasının üretmiş olduğu CD hazırlama programıdır. Kullanışlılığı ve kolaylığı dolayısıyla, en amatör kullanıcıdan profesyonellere kadar herkesin severek kullandığı bir programdır.

1) EASY CD CREATOR


CD-RW sürücüler ile en çok bundle olarak verilen programdır. Deluxe versiyonunun kırpılmış versiyonudur. CD Creator ve CD Copier Deluxe adlarında iki tane alt uygulama içerir. Bunlar nedir ve ne işe mi yararlar?



Easy CD Creator: Bütün CD formatlarında CD'ler hazırlamanızı sağlar. CD-R ve CD-RW diskleri kullanabilir. CD-RW diskleri silebilir, yeniden yazabilir. Program hakkında birkaç genel bilgi verecek olursak; programımız 3 ayrı pencereden oluşur. Birincisi (Data CD Layout) data CD'si (bildiğimiz veri CD'si) yazmak için kullanılan bölüm, ikincisi (Audio CD Layout ) Audio CD (müzik CD'si) yazmak için kullanılan bölüm, üçüncü bölüm ise (Jewel Case Layout) CD kapakları hazırlamak için kullanılır.

Her bir bölüm Windows Explorer ve CD Layout olmak üzere iki parçaya bölünmüştür, bunlardan üstteki bölüm sabit diskinizi ve sürücülerinizi gösterir, alttaki bölüm ise CD'nin içerisindeki bileşenleri gösteren bölümdür. Yazacağınız dosyaları yukarıdan aşağıya sürükleyip bırakarak kolayca hazırlayabilirsiniz. En altta ise CD Layout'unuzun kaçta kaçının dolu olduğunu gösteren bir cetvel vardır. Buradan kolayca kaçta kaçını doldurduğunuzu, ne kadar yeriniz kaldığını kolayca görebilirsiniz. CD Layout ile ilgili ayarları, yani CD'nin tipini, data özelliklerini File*CD Layout Properties'den ayarlayabilirsiniz.
CD Copier Deluxe: CD'den CD'ye birebir kopyalamak için kullanılır.Elinizdeki bir CD'nin aynını yapabilir. VideoCD, DataCD, AudioCD farketmez bütün formatları kopyalayabilir. İki bölümden oluşur: Birincisi Source and Destination bölümü ki bu bölümde hedef ve kaynak CD'ler belirlenir; Advanced başlıkla ikinci bölümde ise yazma hızı, image dosyası yapılıp yapılmayacağı belirlenir.

2) EASY CD CREATOR DELUXE:


Adaptec'in parayla sattığı ve içerisinde normal sürüme göre birkaç faydalı birkaç programcığın daha olduğu bir sürümdür. Easy CD Creator Deluxe, CD Copier Deluxe, Picture CD Creator, Session Selector, Sound Editor, Video CD Creator isimlerinde alt progr******lar içerir. Biraz açalım ve ne işe yaradıklarını görelim.
CD Creator Deluxe: Normal versiyonunun sahip olduğu özelliklerden fazla bir özelliğe sahip değildir. Aynı onun olduğu gibi bütün CD formatlarında CD'ler hazırlamanızı sağlar. CD-R ve CD-RW diskleri kullanabilir. CD-RW diskleri silebilir, yeniden yazabilir.
CD Copier Deluxe: CD'den CD'ye birebir kopyalamak için kullanılır. Elinizdeki bir CD'nin aynını yapabilir. VideoCD, DataCD, AudioCD fark etmez bütün formatları kopyalayabilir.
Picture CD Creator: Kodak Photo CD ve Corel Professional Photos disc'lerinde kullanılan formata uygun olarak fotoğraf CD'leri hazırlamak için kullanılır. Bu sayede TV'lere bağlanan CD-I cihazlarıyla da fotoğraflarınızı izleyebilirsiniz.
Session Selector: MultiSession yazılmış olan CD'lerde sessionları ayrı ayrı seçip CD'nin içeriğine ulaşabilmeye yarar.
Sound Editor: WAV müzik formatındaki ses dosyalarını düzenlemek için kullanılabilir, ses dosyalarına çeşitli efektler uygulanabilir, kesip yapıştırılabilir.
Video CD Creator: MPEG formatındaki videolarınızı VideoCD şeklinde hazırlamanıza yardımcı olur. Bu sayede TV'lere bağlanan CD-I cihazlarıyla da izleyebilirsiniz.

ADAPTEC DIRECT CD


Adaptec firmasının biz CD yazma canavarları için üretmiş olduğu süper programlar zincirinin ikinci halkasıdır. Bu yazılım Packet CD yazma yöntemini destekler, birlikte gelen sihirbazlar ile hayatımızı kolaylaştırır. İçerisinde üç tane küçük yazılım vardır: Programın kendisi olan Adaptec DirectCD, Adaptec ScanDisc ve CD-RW Eraser. Şimdi bunları inceleyelim isterseniz.
Adaptec DirectCD: CD-R ve CD-RW medyaları Packet Writing yöntemiyle yazmaya yarayan çok faydalı bir programdır. CD'yi bir kez formatladıktan sonra Windows Explorer'ı kullanarak sürükle bırak (drag'n drop) yöntemiyle istediğiniz dosyayı CD'ye yazabilirsiniz.
Adaptec ScanDisk: DirectCD ile formatlanmış CD'niz bazen dış etkenler tarafından bozulmuş olabilir, içindeki dataları okuyamayabilirsiniz, işte bu faydalı program vasıtasıyla CD'nizi inceleyip hatalarını düzeltebilirsiniz.
CD-RW Eraser: Yazılıp silinebilen CD-RW'ları silmek için kullanılır.

DATA CD (VERİ CD'Sİ) HAZIRLAMAK


Programı çalıştırdığınızda, önce karşınıza bir tane sihirbaz (wizard) gelir. Eğer isterseniz bu sihirbazı kullanabilirsiniz veya bu sihirbaza "cancel" deyip ayarlarını elle kendiniz yapabilirsiniz. Sihirbaz metodu yeni başlayanlar ve "abi ben anlamam 'drag'n drop'tan; şurda yazacağımız bir CD, uğraştırma bizi" diyenler için.

İkinci yol ise (bana bu daha kolay geliyor, tercih size kalmış) önce programı açıp daha sonra Windows Explorer ile kayıt edeceğiniz dosyaları bulup ya kopyalayıp yapıştırmak (copy paste) ya da sürükle bırak (Drag'n Drop) yöntemini kullanıp sürükleyip programın içine atmak. İki yöntem de güzel bir şekilde çalışır, tercih size kalmış.

Diyelim ki buraya kadar geldiniz. Burada program penceresinde minik bir CD işareti görecek ve CD'ye yazmak isteğiniz dosyaları o pencerede göreceksiniz. Bu CD işaretinin yanında 10 rakamlı bir sayı göreceksiniz. O sayı program tarafından CD'nize verilen numaradır. İsterseniz onun üzerine fare ile gelip sağ tıklayarak rename (yeniden isimlendir) diyerek CD'nin ismini (Örneğin: Cin Ali) kendi zevkinize göre verebilirsiniz. Bundan sonra üst kısımda duran kırmızı noktaya tıklarsanız (ki Create CD - CD Yarat demektir) CD yazmak için son bir iki adıma gelmiş olursunuz. Küçük ve şirin kırmızı noktaya tıkladıktan sonra karşınıza bir menü daha gelir. Bu üç kısımdan oluşan menüde;

Birinci kısımda (GENERAL) CD Recorder'ınızın ismini görürsünüz (görmek zorundasınız yoksa CD Recorder'ınız yok, PC'nize tanıtılmamış demektir). Eğer birden fazla CD kayıt cihazınız varsa hangisiyle kayıt yapmak isterseniz listeden seçebilirsiniz.

Write Speed: Burada CD'nin yazma hızını ayarlarsınız. Teorik olarak 2X yazarsanız 37 dakikada, 4X yazarsanız 18.5 dakikada 650 MB'lık bilgiyi kayıt edersiniz. Ancak bu şartlara göre değişir.
Number of Copies: Kaç adet kopya istiyorsanız buradan ayarlamasını yapabilirsiniz. Ancak her kopya için CD takmak zorundasınız (keşke raftan CD alabilen CD Writer'lar olsa).
Options: Burada ise kayıt edeceğiniz CD'ye sadece test yapabilirsiniz (kayıt yapmadan); hem test hem de kayıt yapabilirsiniz; test mest yapmadan direk kayıt yapabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken husus: Test seçeneğini işaretlerseniz kayıt süresi 2 katına çıkar.

İkinci kısımda (ADVANCED) 4 tane seçeneğiniz var.

Track At Once: Audio CD lerde kullanılan bir özelliktir. Diyelim ki elinizde 4.5 dakikalık 5 adet müzik var. Ama 5 parça için de bir CD'yi tüketmek istemiyorsunuz. O zaman bu seçeneği işaretliyorsunuz ve önce 5 parçayı kayıt ediyorsunuz. Daha sonra (diyelim ki 2 ay) elinize başka güzel parçalar geldi onları da müzik CD'nize ekleyebiliyorsunuz. Ancak her şeyin bir bedeli olduğu gibi bunun da bir bedeli var. O da her kayıt ettiğiniz 'session'un CD üzerinde bir yer işgal etmesi. Yani normal de 650 MB alabilen bir CD, iki 'session' olursa maksimum 640 MB bilgi alabiliyor. Yani 'session' araları CD üzerinde yer kaplıyor.
Close Session And Leave Disc Open: Session'ı kapat ama CD yi kapatma. Yani, ben bu CD'ye bir şeyler daha kaydetmek istiyorum. Ama elimdeki bilgiler 300 MB; kalanına da sonra bir şeyler eklesem olmaz mı diyorsanız. Bu seçeneği işaretleyin. Ama bir önceki paragrafta anlattığım her bir session'un CD üzerinde yer kapladığını ve kapasiteyi küçülttüğünü unutmayın!
Close Disc: Evet, elinizdeki data kaç MB olursa olsun CD yi kapatırsınız ve bir daha kesinlikle başka bir şey yazamazsınız; ister 1 MB ister 649 MB, fark etmez.
Disc At Once: Bu seçeneği işaretlerseniz data CD'lerinde TOC adı verilen ve CD'nin içinde neler olduğunu görmemizi sağlayan 'Table Of Contents'i, yani içindeki dosyalar listesini CD'nin başına yazar. Bu sayede CD'yi CD-ROM sürücüye yerleştirir yerleştirmez hemen okumaya başlar. Audio CD lerde ise parçalar arasındaki 2 sn'lik bekleme süresini ortadan kaldırır.

Üçüncü kısımda (SUMMARY) kayıt edeceğiniz CD hakkında teknik bilgileri görürsünüz. Cinsini, hangi formatta kayıt yapacağınızı, içindeki bilgilerin ne kadar yer kapladığını vb. bilgileri görebilirsiniz. Bundan sonra gerekli ayarlamaları yapıp OK düğmesine basarsanız CD kayıt etmeye başlayabilirsiniz.

CD NEDİR?

CD (compact disc), küçük, taşınabilir, yuvarlak boyutlarda , elektronik kayıt, yedekleme, ses video saklamak ve bilgisayar verilerini
sayısal bir formatta saklayabilen, optik medyadır. Günümüzde müzik sektöründe kasetler ve CD'ler fonografık kayıtların (pilak vb.)
yerini almıştır. Aynı şekilde bilgisayar alanında data'ların dağıtımı disketler yerine CD'ler ile yapılmaktadır.

CD'ler ilk olarak sadece okunabilir olarak üretilirlerdi. Ancak yeni teknolojiler kullanıcıların CD'ler üzerine kayıt yapabilmelerine
artık olanak sağlıyor. Hatta tekrar yazılabilen CD 'lerin üretilmesi ile artık optik media'ların geçici yedekleme birimleri haline gelmeleri
de sağlandı. CD'lerin müzik dünyasındakı popülerliğinin devam etmesi tahmin edilebilecek bir gerçek. Ayrıca, henüz yeni sayılabilecek
olan DVD (djital çökyönlü disk) teknolojisi de filmlerin CD'ler üzerinde kaliteli olarak saklanabilmesini sağlamaktadır.

Yaygın olan CD çeşitleri şunlardır :
CD-ROM
CD-i
CD-RW
CD-ROM XA
CD-W
Photo CD
Audio CD
Video CD

Çalışma şekli şu şekilde açıklanabilir;

Veri diskin parlak kısmına ufacık işaretler yapılarak(görece derin delikler) şifrelenir, ardındanda yüzeyde dolaşan lazer bu işaretlerin bulunup bulunmadığına bakar.

Manyetik kayıt benzer bir şekilde çalışır,yüzey bir şekilde manyetikleştirilir.Bu bir ikili bit bilgiyi oluşturur, ardından diski şekillendiren donanım ile bunu okuyan donanımın uyumlu olduğunu varsayarsak ,bu ikili bitler cd üzerinde şifrelenmiş orjinal verilere geri çevrilir ve bunlar ses olarak çalınır.

DVD ÖZELLİKLERİ

*
2 saatten fazla yüksek kalite dijital video(çift katmanlı ve çift taraflı DVDlerde
8 saati bulan)
*
Standart ya da widescreen televizyonlarda (4:3 ve 16:9) widescreen filmleri
destekler.H
*
Herbiri 8 kanala kadar destekleyen 8 track'e kadar dijital audio (farklı diller vb.)
*
32'ye kadar altyazı/karaoke trackler.F
*
Farklı kollara ayrılabilen video(farklı hikaye akışları için)
*
9'a kadar kamera açısı(izlerken farklı bakışaçısı seçilebilir)
*
Menüler ve basit interaktif özellikler(oyunlar, quizler vb.)
*
Farklı dillere uyarlanabilen açıklayıcı yazılar(başlık, albüm ismi, şarkı ismi vb.)
- Kare kare geri sarım ve hızlı ileri sarma (başlık, zaman ,track ya da bölüme göre )
*
Dayanıklılık (kullanımdan dolayı bozulma olmaz)
*
Manyetik alana duyarlı değildir. Isıya dayanıklıdır.
*
Compact boyut (taşınması, saklanması kolay.)

Not: Çoğu diskte bütün özellikler bulunmaz.(çoklu ses/altyazı trackleri,bağımsız
kollara ayrılma vb.)
Çoğu player bazı standart özellikleri destekler:

*
Dil seçimi*
*
Özel efektlerle oynatım: dondurma, yavaşlatma, hızlandırma, tarama...
*
Parental lock( istenmeyen sahnelerin oynatılmasını engelleme)*
*
Programlanabilme( seçilmiş bölümlerin otomatik olarak oynatılması)
*
Rastgele veya tekrarlı oynatma
*
Dijital ses çıkışı(PCM stereo, dolby digital)
*
Audio CD ile uyumluluk
*Disk tarafından da desteklenmeli

Bazı playerlar ekstra özelllikleri destekler:

*
Yüksek kaliteli resim için YUV veya RGB video çıkışı
*
Dahili ses dekoderinden 6 kanal analog ses çıkışı
*
DTS dijital surround tracklerin tanınması ve çıkışı
*
Video cdlerle uyumluluk
*
Lazer disklerle uyumluluk
*
Divx*(kiralanıp belli sayıda izlenebilen DVD filmler - artık piyasada yok)
diskleri oynatma yeteneği
*
RF çıkışı(direk video girişi olmayan tv'ler için)
*
Çoklu dilde on-screen display desteği
*
Dijital zoom(resmin bir bölgesini 2x veya 4x büyütme). Bu bir disk özelliği değil
player özelliğidir.

DVD NEDİR?

DVD NEDİR?

DVD Teknolojisi, son yıllardaki görüntü sıkıştırma ve CD lerde gelişen yoğun kaydetme tekniklerinin daha da geliştirilmesi ile ortaya çıkmıştır. İlk DVD 1995 yılında üretilmiş öncelikle Amerika pazarında ve daha sonra tüm dünyada yaygın bir pazar payı elde etmiştir.Her biri 12.0 GB a varan depolama kabiliyetine sahip DVD CDlerinde filmin yanısıra, 8 ayrı dilde dublaj ve 25 ayrı dilde alt yazı sığdırılabilmektedir. Yine bu CDlerin içinde prodüksiyon notları, fragmanlar, değişik açılardan filmi izleme ve buna benzer bir sürü ekstra özellikler de eklenebilmektedir. Tabii ki bütün bu ilave özellikler DVD CDsinin üretim aşamasında üretici firma tarafından konulmaktadır. Bunun da bir maliyeti olduğundan genelde piyasadaki 2. Bölge filmlerinde 3-4 dilde dublaj, 10-15 dilde alt yazı olmaktadır.

DVD lerde kullanılan grafikler MP2 formatında saklanmaktadır. Buda yaklaşık olarak VHS kasetlerdeki görüntüden 2 kat VCD'lerden 4 kat daha iyidir. Ama görüntü dışındaki asıl fark ses kalitesinde ortaya çıkmaktadır. VHS ve VCD lerdeki ses kaydı en fazla stereo olabilmektedir. Oysa DVD lere Dolby Digital 5.1 ve DTS (6 kayıtlı ses çıkışlı) ses kayıtları ile sinema ortamı ile aynı özelliklerde ses elde edilebilmektedir.Yukarıda Belirtilen ekstra özellikler, menu sistemi, menuden istediğin yerden başlatma, filmin ortasında dil değiştirme veya yönetmenin sesinden çekim açıklamalarını dinleme sadece DVD lere has özelliklerdir.Son olarak bazı DVD ler PC uyumlu üretilmekte bunların içinde ekran koruyucular, oyunlar ve resimler de eklenmektedir.

DVD Dijital Versatil Disk yada Dijital Video Disk'in kısaltılmış halidir. DVD teknolojisi, en gelişmiş ve yüksek standartta görüntü kalitesi sunar. Standart VHS sistemi yatay 210 satır çözünÜrlük sunar. Lazer disk 425 satırlık çözünürLük sunar. DVD 540 satırlık bir çözünürlük sunar. Hepsi bu kadar değil; DVD teknolojisi size değişik görüntü formatları içinde seyir alternatifleri de verir: Windscreen format 20:99 Letterbox format 16:9 Panned format 4:3 (klasik televizyonların formatı) Kullanıcı televizyonunun tipine göre istediği formatta diskleri izleyebilir .

Bütün DVD oynatıcılar ses CDlerini dinlemenize imkan verirler. DVD evinize Dolby AC3 ses özelliklerini getirir. Sinemada izlediğiniz iyi kalitedeki filmlerin ses özelliğini evinizde yaşayabilirsiniz. Altı ses kanalı, en gerçekçi ses kalitesi ile sizi kuşatır. Bazı DVD playerlar AC3 ses decoder ile birlikte geliyor, eğer aldığınız player bu özelliğe sahip değilse ayrıca bir AC3 decoder almanız gerekecektir.DVD aynen ses cdlerinin formatına sahiptir: 12 cm çapındadır ve istenirse her iki yüzüne de kayıt yapılabilir.DVD teknolojisi bütün bilgiyi normal bir cd yüzeyine daha fazla sıkıştırarak bu kapasiteye ulaşıyor. Böylece izler (track) bir birine daha fazla yakınlaşmıştır, ve her bir veri noktacığı normal cdlere oranla daha küçüktür. DVD disklerinin ikinci yüzü laser ışınİn netleme derinliği (focus) değiştirilerek okunur.Bu şu anlama gelir: DVD diskleri her bir yüzeyinde 4.7 cigabayt veri taşıyabilir. Bu bize her bir yüzde 133 dakikalık bir görüntü alanı sağlar. Mevcut filmlerin %92'si bu alana sığabilir.